نقش خانواده در برنامه درسی شایستگی- محور دوره ابتدایی از منظر اسناد تحول بنیادین آموزش و پرورش

نقش خانواده در برنامه درسی شایستگی- محور دوره ابتدایی از منظر اسناد تحول بنیادین آموزش و پرورش دکتر حسن مظاهری1 دکتر نعمت­ الله موسی­ پور2 دکتر فائزه ناطقی3 چکیده هدف این پژوهش تعیین نقش خانواده در برنامه درسی شایستگی- محور دوره ابتدایی از دیدگاه اسناد تحول بنیادین آموزش وپرورش بود. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش سه سند «برنامه درسی ملی»، «سند تحول بنیادین آموزش وپرورش» و «مبانی نظری تحول بنیادین در تعلیم و تربیت رسمی و عمومی» بود. گرد­آوری اطلاعات از طریق مطالعه اسنادی و روش کتابخانه­ ای انجام شد. مدل مورد استفاده در گردآوری و تحلیل داده­ ها، مدل شش مرحله­ ای رابرتس بود. نتیجه این مطالعه به استناد 71 گزاره شناسایی شده از اسناد تحولی، نشان دهندۀ ضرورت مشارکت و تعامل خانواده ­ها در مراحل مختلف فرآیند برنامه ­درسی فرزندان خود، به منزلۀ تکلیف و وظیفه شرعی و قانونی آنهاست و تعامل خانواده و دولت به طور مشترک در سیاستگذاری های کلان آموزش و پرورش و تصمیم­ گیریها در سطوح میانی و خرد(سطح مدرسه) برنامه درسی و در سطوح ملی و منطقه ای، اجرای برنامه درسی در مدرسه و خارج از مدرسه و ارزشیابی آن به رسمیت شناخته شده است. در این اسناد بیشترین گزاره (25 مورد) به منزلۀ اصول حاکم بر جایگاه و ضرورت دخالت خانواده در نظام آموزشی، به ویژه برنامه درسی مطرح شده­است. پس از آن 17 گزاره به مشارکت آنها در اجرای برنامه درسی، 12 گزاره به تولید(طراحی و تدوین) برنامه درسی و 10 گزاره نیز به ارزشیابی برنامه درسی اختصاص داده­ شده­ است. در ضمن با توجه به اهمیت دوچندان تعامل و همراهی والدین­(خانواده­ ها) با نظام ­آموزشی به منظور تحقق بخشیدن به برنامه­ درسی در دوره ابتدایی، 7 گزاره تاکیدی و ویژه­ساز هم در این زمینه مطرح شده­ است. پیشنهاد می­ شود که در زمینه فرهنگ­سازی و نحوه مشارکت واقعی و بنیادی خانواده ­ها، نظام­نامه ای دقیق و مبتنی بر گزاره­ های اسناد تحولی و تجارب سایر کشورها تدوین و عملیاتی شود. کلید واژگان: مشارکت خانواده، برنامه درسی دوره ابتدایی، شایستگی- محور، اسناد تحول بنیادین ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تاریخ دریافت: 15/2/94                     تاریخ پذیرش: 31/1/95  1. دکتری برنامه­ ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی،  واحد اراک                                      [email protected] 2. دانشیار دانشگاه فرهنگیان (نویسنده مسئول)                                                                                [email protected] 3. عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک                                                                                [email protected]